NILGüN TEKFIDAN GÜMÜŞ KıRMıZı çIZGI NASıL SILINDI
Nilgün Tekfidan GÜMÜŞ
Uluslararası siyasette ‘kırmızı çizgi’ zaman zaman karşımıza çıkan bir tabirdir.
Genelde herhangi bir ülke ya da tarafı, ‘Şu eylemi hayata geçirirsen, sen de sonuçlarına katlanırsın’ diye kararlı bir şekilde uyarmak için yapılır. Caydırıcı olması için de bir yaptırım tehdidinin olması gerekir.
Yakın tarihin en çok konuşulan kırmızı çizgilerinden biri eski ABD Başkanı Barack Obama dönemindeydi. 2012 yılının ağustos ayıydı ve Suriye iç savaşı yayılma eğilimi gösteriyordu. Obama bir basın toplantısında ‘kimyasal silah kullanılması’nın kırmızı çizgi olacağına dair Beşar Esad yönetimini uyarıyordu. Tam bir yıl sonra Esad rejiminin Şam yakınlarında düzenlediği kimyasal saldırılarda yaklaşık 1400 kişi öldü.
Tüm dünya Obama yönetiminin Şam rejimine askeri müdahalede bulunacağını beklerken kırmızı çizgi uçup gitti.
BIDEN’IN ÇİZGİSİ
GEÇTİĞİMİZ günlerde ise ABD Başkanı Joe Biden ‘kırmızı çizgi’ çizer gibi oldu. Mart başında MSNBC’ye verdiği bir röportajda İsrail’in Mısır sınırındaki Refah’a bir kara operasyonu düzenlemesinin kırmızı çizgi olup olmadığı soruldu.
“Kırmızı çizgidir” diyerek 30 binden fazla Filistinlinin öldüğünü belirterek bunun tekrarlanmaması gerektiğini söyledi.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ise bu sözlere Hamas’ın saldırılarına işaret ederek ‘7 Ekim saldırılarının bir daha yaşanmaması da benim kırmızı çizgimdir’ minvalinde bir yanıt verdi.
Daha sonra da Amerikalı yetkililerin Biden’ın çizmeye çalıştığı kırmızı çizgiyi nasıl sildiklerine tanık olduk. Açıklamalarda ABD’nin İsrail’in sivillerin korunması yönünde bir plan olmadan Refah’a topyekûn bir operasyon düzenlemesine karşı olduğu vurgulanmaya başlandı.
1.4 MİLYON İNSAN VAR
REFAH, Mısır sınırına yakın bir Gazze Şeridi yerleşimi. Savaş önceki yaklaşık 170 bin kişinin yaşadığı kentte hali hazırda savaştan kaçanlarla birlikte 1.4 milyon Filistinlinin yaşadığı tahmin ediliyor. Çoğunluğu derme çatma çadırlarda çok zor koşullarda yaşamak zorunda kalan yüzbinler bir yandan da İsrail’in yaklaşan kara operasyonunun tedirginliğini yaşıyor.
Hamas’ın 3 ve 4 numaralarını öldürdüklerini söyleyen Netanyahu, 1 ve 2 numaranın Refah’ta gizlendiğini, Hamas dağıtılmadan İsrail’in güvenliğinin sağlanamayacağını savunuyor.
Sivillere ne olacağı sorulduğunda da çadırlarını toplayıp yerle bir olmuş kuzeye gidebileceklerini söylüyor.
ABD İLE PAZARLIK
HAFTA içi Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde (BMGK) ilk kez çekimser kalarak Gazze’de derhal ateşkes çağrısı yapan bir kararın geçmesine izin veren ABD, bir yandan da Netanyahu hükümetiyle Refah’da sivil kayıpları sınırlı tutacak alternatif planları ele alıyor.
ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan önceki gün istifa eden insan hakları memuru Annele Sheline’e göre Washington’ın İsrail’e yönelik artan baskısı halkla ilişkiler çalışmasından başka bir şey değil.
AFP Ajansı’na konuşan Sheline, “Maalesef, ABD’nin İsrail’in askeri operasyonlarına verdiği desteği sonlandırmak, silah musluklarını kapatmak gibi konularda elindeki kozu kullandığını görmüyorum” diyor.
DÜNYANIN SUSKUNLUĞU
ABD hem uluslararası baskılar, hem de yaklaşan başkanlık seçimleri öncesinde normalde Biden’ı destekleyen Müslüman seçmene ‘çabalıyoruz’ mesajı vermeye çalışıyor.
Öte yandan Gazze’de yaşanan insanlık dışı durum karşısında Türkiye ve birkaç ülke haricinde dünyanın sessizliği dikkat çekiyor. Açlıkla kıvranan Filistinliler, çoluk çocuk paraşütle havadan atılan yardımları kapmak için birbirini ezerken dünya kanıksamış bir vaziyette olan bitene seyirci oluyor.
İsrail bir yandan da arabulucu ülkelerden Katar’a olası bir Refah operasyonunun bayramdan sonra muhtemelen nisan ayı ortalarında başlayacağı mesajını iletiyor.
Hali hazırda savaşın gidişatını değiştirebilecek tek ülke ABD gibi duruyor. BMGK kararıyla Netanyahu’ya sarı kart gösteren ABD, silah desteğini keserek de bu tavrını sürdürebilir.
İslam ve Arap ülkelerinin aşırı suskunluğu ise ayrı bir konu.
Oysa Hamas’ın elindeki İsrailli rehinelerin geri dönmesi ve Filistinlilerin acılarının sona ermesi ve olası barış için daha fazla çabaya ihtiyaç yok mu?